ما تا لبِ جوی مولیان برگشتیم
تاریخ انتشار: ۴ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۶۷۱۰۹
چهارم دی‌ماه را سالروز ولادت رودکی می‌دانند؛ شاعری که میراثش برای زبان فارسی و ایران فرهنگی پس از گذشت قرن‌ها همچنان تأثیرگذار و ماندگار بوده است.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، ابوعبدالله جعفر بن محمد بن حکیم بن عبدالرحمن بن آدم متخلص به رودکی را پدر شعر فارسی می‌نامند؛ با این حال بخش‌هایی از زندگی رودکی با وجود شهره و آوازه و همچنین تأثیرگذاری اش بر ادب فارسی، ایران فرهنگی و شاعران پس از خود، در هاله‌ای از ابهام به سر می‌برد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
لطف سخن رودکی و اشراف او بر زبان، شعر، حکمت و موسیقی از او شاعر توانایی ساخت که بر شاعران پس از خود تأثیری انکارناشدنی گذاشت. رودکی از روزگار جوانی آوازی خوش داشت، در موسیقی و نوازندگی چیره‌دست و پرآوازه بود. شعر و موسیقی در سده‌های چهارم و پنجم همچون روزگار پیش از اسلام به هم پیوسته بودند و شعر به همراه موسیقی خوانده می‌شد. شاعران بزرگ آنانی بودند که موسیقی نیز می‌دانستند.
از هم‌عصران رودکی، منجیک ترمذی و پس از او، فرخی استاد موسیقی زمانه خویش بودند. شاعران، معمولاً قصاید خود را با ساز و در یکی از پرده‌های موسیقی می‌خواندند. هر کس که صدایی خوش نداشت یا موسیقی نمی‌دانست، از راوی می‌خواست تا شعرش را در حضور ممدوح بخواند. رودکی شعرش را با ساز می‌خواند. نمونه‌ای از تأثیرگذاری شعر و موسیقی او در چهار مقاله نظامی عروضی ذکر شده است؛ آنجا که سروده معروف «بوی جوی مولیان» به همراه چنگی که رودکی در دست دارد، امیر نصر سامانی را از خود بی‌خود کرد؛ به طوری که پادشاه سامانی بی‌کفش و خدم و حشم سوار بر اسب خود می‌شود تا به وطن خود بازگردد.
تأثیری که رودکی بر شعر فارسی گذاشت، سبب شد تا او را پدر شعر فارسی بنامند. شاه‌منصور شاه میرزا، مدیر گروه فرهنگی تاجیکستان در سازمان اکو، درباره این تأثیرگذاری رودکی می‌گوید: در دوران او، همزبانان او هم در عرب و هم در عجم، شعرای بسیار خبره‌ای مانند، «حنظله بادغیسی» و ابوحفص سغدی می‌زیستند و می‌سرودند. برای مثال، سغدی، قصیده بلندی با مطلع: «آهوی کوهی به دشت چگونه دودا / یار بی یار چگونه بودا» سروده که بسیار پیش از رودکی بوده است. ولی رودکی به عنوان یک معمار بود! این شاعران، کلبه‌هایی درست کرده بودند که یکی در نداشت و یکی پنجره نداشت و ...، اما رودکی یک خانه تمام عیار و آماده کاملاً مجهز به جامعه بشری تحویل داد! به خاطر همین رودکی را پدر شعر فارسی می‌گویند. با اینکه در دنیای عرب قصایدی بسیار غرا و شیوا وجود داشتند، اما رودکی قصیده را به نحو احسن سرود و در این زمینه، بزرگی کرد. در رباعی این نیز، وی پدیدآورنده این قالب شعری بود و به همین دلیل رودکی را پدر رباعی می‌دانند که در وزن «لاحول و لاقوة الابالله» است.
چهارم دی‌ماه را سالروز ولادت رودکی می‌دانند؛ شاعری که میراثش برای زبان فارسی و ایران فرهنگی پس از گذشت قرن‌ها همچنان تأثیرگذار و ماندگار بوده است. موسی عصمتی شاعر روشن‌دل کشورمان سروده‌هایی را در قالب رباعی به پرچم‌دار و پدر شعر فارسی (رودکی جان) و مبدع این قالب تقدیم کرده است که در ادامه می‌خوانید:
سرگشته و گنگ و مات برگشت امیر
بی آن‌همه سور و سات برگشت امیر
ِآن روز که دلتنگ بخارا بودیم
با شعر تو از هرات برگشت امیر
*
آن روز شکوه لحظه‌ها را دیدیم
ما رنگ ِ خداییِ صدا را دیدیم
از پنجره بسته چشمت در شب
ما معجزه سبز خدا را دیدیم
*
چون ماه، به سمت آسمان برگشتیم.
چون سرو، به باغ و بوستان برگشتیم
با نغمه‌ی رود بی‌کرانت‌ای مرد
ما تا لبِ جوی مولیان برگشتیم
*
تو آینه را دوباره جاری کردی
با نغمه رود بی‌قراری کردی
تو سرو بلند فارسی را هر روز
با شعر و ترانه آبیاری کردی
*
این سرو بلند و شاد مدیون تو است
این شعر پر از نماد مدیون تو است
هرچند پی‌افکند بنایی، چون کوه
فردوسی پاک‌زاد مدیون تو است
*
در کوه هنوز هم صدایت باقی‌ست
پژواک تمام لحظه‌هایت باقی‌ست
در سنگ‌ترین نشانه‌های تاریخ
دیدیم هنوز رد پایت باقی‌ست
*
گل داده جهان فارسی بعد از تو
روشن شده جانِ فارسی بعد از تو
هر روز پر از گزاره‌های عشق است
دستور زبان فارسی بعد از تو
*
با تو غزل و سرود جاری شده است
بغضی که شکسته بود جاری شده است
آموی زلال فارسی در این دشت
از جانب پنجرود جاری شده است
*
حالا غزل و ترانه‌ها رویایی‌ست
موسیقی رودخانه‌ها رویایی‌ست
از دشت سرخس، تا خجند و پروان.
چون شعر تو، عاشقانه‌ها رویایی‌ست
***
خوش باش که خار سیم‌ها گل شده است
این مرز، بدل به جاده و پل شده است
نام همه‌ی ِ برادران جانی
تهران و دوشنبه‌جان و کابل شده است
منبع: خبرگزاری دانشجو
کلیدواژه: پدر شعر فارسی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۶۷۱۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نمایشگاه ابراهیم حقیقی به اعتماد رسید/ رهایی شورانگیز خط فارسی
به گزارش خبرنگار مهر، نمایشگاه انفرادی آثار ابراهیم حقیقی با عنوان «خط نگاره‌ها در فرش» عصر جمعه ۲۱ اردیبهشت در گالری اعتماد افتتاح می‌شود.
اولین طراحی بافته‌ها با خط‌نگاره‌ها و کلاغ‌ها اثر ابراهیم حقیقی در سال ۱۳۷۴ آغاز شد که نمایشگاه گبه‌ها در سال ۱۳۷۶ حاصل آن بود و گبه‌های دیگر با طرح‌های دیگر در سال ۱۳۷۸ نمایش داده شد. حقیقی در سال ۱۳۹۶ اجرای خط‌نگاره‌ها در قالب فرش را آغاز کرد که فروردین ۱۴۰۳ این مجموعه به دست آمد.
حاصل آن تلاش، در نمایشگاه «خط نگاره‌ها در فرش» با نمایش ۲۱ فرش دستباف ارایه شده است که در این ۷ سال با همراهی کارگاه‌ها و بافنده‌های بسیاری از شهرهای ایران مانند اراک، تبریز، رشت، تهران و رفسنجان شکل گرفته است.
در استیتمنت این نمایشگاه به قلم امیر سقراطی آمده است:
«رهایی شورانگیز خط فارسی
فرش یک عنصر قدیمی از هنر و تمدن ایرانی است و اشعار به عنوان یک عنصر نوگرایانه در زندگی معاصر اهمیت دارد. فرشبافی یک هنر قدیمی و گرافیک مدیایی تازه است. در این آثار تلفیق دو چیز قدیمی و جدید؛ فرش و ادبیات نو، خوشنویسی و گرافیک، هنر کهن و معاصر، بستر صنایع دستی و هنرهای تجسمی نکته‌ی مهم و قابل تأمل است. ابراهیم حقیقی همیشه در هنرش با صبوری و تأمل چیزهایی از فرهنگ ایران را کنار هم نشانده است. دو چیز متفاوت که به غنای مفهومی و بصری آثارش انجامیده است.
فرش اما نماد دقت و تأمل و صبوری است و زمان در خلق آن خود را به شکلی نیرومند نشان می‌دهد. فرش‌های ابراهیم حقیقی هم نماد دقت و تأمل و صبوری او در هنر هستند، تنوع خط‌نگاری این هنرمند را می‌توان در فرش‌ها به تفکیک دید که خط چگونه در اثری رها و آزاد و ناخوانا است و چگونه در اثری دیگر منزه و منظم و بسط‌یافته ترسیم شده است. این پیگیریِ ردِ زمان بر شکل خط‌نگاره‌ها تماشای صبوری هنرمند و دقت‌اش بر تکوین و تکامل خط فارسی در آثارش است.
رهایی شورانگیز خط فارسی در این آثار هم نمایی از تغزل و کرشمه هنر خوشنویسی است و هم رهایی ادبیات نو را از قیود و افکار قدیم نشان می‌دهد. از منظری دیگر ابراهیم حقیقی، فرش این همنشین ایرانیان در اعصار و قرون را به عنوان ایرانی‌ترین نماد زندگی هر روزه، در شور و حرکت و سیلانی تازه به نمایش می‌گذارد و از بستر فرهنگی ایران کهن، هنری تازه به تماشا آورده است. در واقع حرکت، رهایی و آزادی و همچنین نماندن در قید و بند مختصات از پیش تعیین‌شده، از مؤلفه‌های شخصیتی ابراهیم حقیقی و از شاخصه‌های مهم آثارش است.»
این نمایشگاه تا هشتم خرداد ماه در گالری اعتماد به نشانی میدان هفت تیر، خیابان مفتح جنوبی، بن بست شیرودی، پلاک ۲۵ ادامه خواهد داشت.
کد خبر 6098421
رضا زرندی رییس کل دادگستری استان خراسان رضوی شد